کهن آئینی به نام یلدا

سخن از بلدا کهن آئینی که، قدمتی به درازای تاریخ پر آوازه سرزمین  باستانی  ایران زمین را با خود یدک می کشد و یادگار نیک

چند هزار ساله  اجداد و نیاکان مان بشمار می رود.

رسم وآئین باستانی و ماندگاری که نزد ساکنان ایران پهناور و وسیع تر آن روزگاران پایه گذاری گردید ودیری نپائید که قلمروهایی

 که در ن روزگاران خاکشان و خودشان بخشی از مایملک ایران کهن محسوب می گر دیدند را نیز در بر گرفت .

چنانکه علاوه بر میهن عزیز مان ، امروزه نیز رسم شب یلدا در کشورهایی نظیر جمهوری آذربایجان ، افغانستان ، اقلیم کردستان،

تاجیکستان ، پاکستان ،شمال هند وکشمیر پابر جا ومستدام است و مردم این کشورها در اولین شب زمستان مصادف با 17

دسامبر مراسم هایی مشابه با آنچه در اولین شب زمستان یا همان انقلاب زمستانی در ایران رقم می خورد را بر گزار می نمایند.

البته  ایرانی تبار هایی که ساکن اروپا ، آمریکا ، کانادا و استرالیا هستند نیز در شب یلدا به برپایی جشن و سرور مبادرت می ورزند.

جشن یلدا یا جشن چله قریب به چند هزار سال است که در شب سی ام آذر همز مان با آ غاز چله بزرگ زمستان از غروب خورشید

تا طلوع آفتاب مردم به  برگزاری جشن و شب نشینی اقدام می کنند و از زمانهای قدیم رسم بر این بوده که در این شب همه فامیل

در منزل بزرگتر یا ریش سفید فامیل گرد هم می آمدند و ضمن تناول میوه هایی همچون هند وانه ، انار و مصرف تنقلاتی نظیر

آجیل و کشمش وگردو و... چشم به دهان ریش سفیدان و گیس سفیدان قبیله و فامیل داشتند که داستان ها ، افسانه ها وحکایت هایی

را برای آنان باز گو کنند و در پایان نیز به رسم چاری این شب نیز تفالی به دیوان حافظ زده و ذهن  واندیشه را از شعر ، تمثیل و

رویا لبریز سازند و این شب  به تعبیری  خرافی ،،منحوس و ظلمانی بلند بالا را به سفیدی  سحر گاهان  پیوند می زدند.

البته خالی از لطف نیست که بدانیم شب یلدا که مذموم  آن از زبان سریانی  به معنای زایش وتولد است  در زمانهای باستانی

افزون بر آلات وادواتی به مانند آتش دان و شمع دان که برای نیایش و شکر گزاری  به کار می رفت و فراور ده های

خوردنی فصل وخوراک های گونا گونی از جمله می مزد که نوشیدنی های ایرانی بوده مورد استفاده نیز می بوده است .

کنون  که در انتهای قرن سیزدهم هجری شمسی  به سر می بربم و در عصرحاضر فشار ها وتنگناهای معیشتی، زیستی

  مجالی را برای پرداختن درست و حسابی به کهن الگوها و خرده باورها را از ساکنان کره زمین  عملا سب نموده است.

چرا که با جهانی ، درگیر جنگهای بی فرجام وخانمان سوز ، فقر  وگرسنگی شمار زیادی از مردم دنیا ، اندیشه های فرقه گرایانه ،

 افرا طی  وباطل ، کشمکش های سیاسی سران کشورها و استبداد جهانخواران مستکبر  روبر هستیم .

به نحوی که سراسر گیتی  با تضاد ها و تناقض های  بی شمار فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی مواجه گشته و بشر امروز

را با چالش ها وتنگناهای بی شماری مواجه نموده است .

همین تنگناها و مصائب و معضلات عدیده ، که زندگی را خصوصا در کشورهای در حال توسعه به سبب گذران زندگی ، دست یابی

وحصول هرچه بیشتر به منابع مالی، آبی ،غذایی ، بهداشتی و رفاهی باعث گردیده که بشر امروز بیش از بیش با یکدیگر به

ستیز و نبرد بپردازند و روح چمع گرایی را قربانی پدیده مطرود فردگرایی نموده و قبایل پر شمار گذشته کنون به جزایر تک نفره

یا دو الی سه نفره تعبیر شوند ودر چنین حالتی کهن باورها و الگوها روز به روز  خواسته یا نا خواسته به بوته قراموشی سپرده

خواهد شد.

هر چند  با همه این تفاسیپر که برشمردیم برخی صاجب نظران و محققان حوزه علوم انسانی واچتماعی معتقدند کهن الگوها در یستر

_های نوینی از تعقل وتفکر قابل تفسیر است زیرا خرافات وباورهای موسومی گذشتگان هرچند که شاید برای نسل حاضر جذاب

 جلوه ننماید ،اما باور های موروثی یک نسل است که باید حفظ و به عنوان یک میراث فرهنگی موروثی که ریشه چند هزار

ساله آن طبق گفته مورخان وشرق شناسان  (( جشن یلدا ))به پدران و اجداد ونیاکان مان برمی گرد .

آئین ها و مراسم های سنتی  که ریشه در باور ها و عقاید پیشینیان ما دارد، امروزه می رود که نم نمک  کم رنگ  تر شده وبه دست

 فراموشی سپرده شود  و به بوته محاق و انزوا  دفن شود.

کهن جشن ها و آئین هایی که خطر اصلی که آنها را تهدید می کند در وهله نخست  ناشی از رشد سر سام آور تورم و گرانی

اقلام و کالاهای ضوری  و واجب زندگی ، افزایش جمعیت افراد فاقد اشتغال ا، توزیع نا مناسب ثروت ، تضاد طبقاتی وبه موازات

آن تکثر فقر را شاهد هستیم.

البته به غیر از دغدغه های معیشتی که مانع اصلی برای بر پایی مراسم هایی مشابه شب یلداست مواردی از نظیر رشد بی سابقه

زندگی های زناشویی بعضا با یک یا دو فرز ند را شاهد هستیم ،تکثر بی سابقه شبکه های اجتماعی مجازی، رسوخ نسبی فرهنگ 

زندگی وارداتی ماهواره ای و شبکه های ارتباط جمعی پوشالین که باعث عدم گرد همایی خانواده های ایرانی در کنار یکدیگر

را دامن زده است.

اما هنوز هم هستند خانواده ها و جمع هایی که در مراسم های کهن وسنتی نظیر شب یلدا، چهارشنبه سوری ، شب اعیاد خضوصا

شب عید سعید نوروز  گرد هم می آیند وبه صله رحم وآگاه شدن از حال یکدیگر مبادرت می ور زند که ضمن صرف چای وهندوانه

وانار بساط شب نشینی شان تفالی به دیوان حافظ می زنند ومراسم شاهنامه خوانی شان رابه هزاز شبکه مجازی و رسانه  ای فریبکار

 وپوشالین دشمن تر جیح می دهند.

                                                                                                                                 میلاد زندی جامعه شناس